Wil je alles weten over de oorzaken, de symptomen en de behandeling van insulineresistentie? Voedingsdeskundige Ralph Moorman vertelt je er alles over.
Wat is insulineresistentie?
Insuline is een van de belangrijkste hormonen die alle cellen in ons lichaam beïnvloedt. Van insulineresistentie spreekt men, wanneer lichaamscellen ongevoelig geworden zijn voor het hormoon insuline. Dat kan wanneer het langdurig eten van enkelvoudige koolhydraten. Door deze koolhydraten moet je lichaam in een korte tijd veel insuline produceren. Met als gevolg dat de cellen niet meer juist reageren op het insulinehormoon. Glucose wordt minder goed in de cellen opgenomen en de bloedsuikerspiegel stijgt. Hierdoor kunnen serieuze gezondheidsproblemen ontstaan, zoals prediabetes en zelfs diabetes type 2. Insulineresistentie is vaak de zien bij het metabool syndroom. Mensen met het metabool syndroom hebben vaak overgewicht, een verhoogde bloedsuiker, een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol.
Wat is insuline?
- Om ervoor te zorgen dat de bloedsuiker niet te hoog oploopt zorgt insuline ervoor dat het opgeslagen kan worden in de lichaamscellen.
- Insuline zorgt mede voor de omzetting van glucose in lichaamsvet en het aanmaken van spierweefsel.
- Insuline zorgt voor opslag, herstel en groei, ook wel een anabool hormoon genoemd.
- Wanneer de bloedsuiker te hoog is of er te veel aminozuren (eiwitten) in ons bloed zitten, wordt er insuline vrijgegeven.
Hyperglykemie en hypoglykemie
Wanneer je bloedsuikerspiegel te vaak verhoogd is (hyperglycemie of hyperglykemie), kan er op lange termijn glycatie of versuikering ontstaan. Glycatie ontstaat wanneer suikers aan eiwitten of vetten in ons lichaam plakken. Dat zorgt voor meer ontstekingen en vroege veroudering van het lichaam. Versuikering zie je vooral bij diabetes, maar ook bij prediabetes en insulineresistentie indien chronisch van aard.
Door een veelvuldig hoog bloedsuikerniveau gaat de alvleesklier te veel insuline produceren (hyperinsulinemie), waardoor de bloedsuiker verder verlaagt wordt. Als gevolg daarvan ontstaat er een bloedsuikerdip, ook wel hypoglycemie genoemd. Hierdoor word je suf, moe, lusteloos en soms zelf depressief. Om meer energie te krijgen ontstaan er vervolgens ‘cravings’ naar zoete snacks met veel suiker, vet en zout.
De oorzaak van insulineresistentie?
Insulineresistentie krijg je niet zomaar. Er zijn vaak verschillende factoren die eraan bijdragen dat je insulineresistent wordt. Deels is het genetisch aangelegd, maar een groot deel komt tot uiting bij een bepaalde leefstijl.
Er zijn een aantal factoren die de kans op insulineresistentie verhogen;
- Overgewicht en veel buikvet of orgaanvet (metabool syndroom)
- Een voedingspatroon met voeding die de bloedsuiker snel laat stijgen, zoals bewerkte producten met toegevoegde suikers
- Chronische stress
- Weinig beweging
- Laaggradige ontstekingen door bijvoorbeeld voedselovergevoeligheden, ‘lekkende darm syndroom’ en onbalans in de darmbacteriën.
- Roken
- Hoge alcohol- en fructoseconsumptie (alcoholische en niet alcoholische leververvetting)
- Zwangerschap (zwangerschapsresistentie en zwangerschapsdiabetes)
- Slaaptekort of slaapgebrek
- Bepaalde medicijnen waaronder corticosteroïden
Wat zijn de symptomen bij insulineresistentie?
De symptomen op korte termijn;
- Bloedsuikerdips en -schommelingen
- Stemmingswisselingen
- Energiegebrek en lusteloosheid tussen de maaltijden
- Depressiviteit
- Drang naar zoetigheid tijdens bloedsuikerdips
De symptomen op lange termijn; (pas zichtbaar bij suikerschade, zoals bij (pre-)diabetes)
- Meer laaggradige ontstekingen (van bijvoorbeeld de vaatwand)
- Aderverkalking en kans op hart- en vaatziekten
- Algehele veroudering
- Zenuwschade of neuropathie
- Oogklachten (retinopathie)
- PCOS (polycysteus ovariumsyndroom)
- Hoge bloeddruk
Kan ik een test doen?
Er zijn meerdere testen die artsen kunnen uitvoeren ter controle van insulineresistentie. Doktoren kiezen meestal voor een combinatie van verschillende testen, waaronder;
- Orale glucose tolerantie test: Bij deze test krijg je glucose toegediend en wordt er vervolgens gekeken hoe de bloedsuikerspiegel hierop reageert. Bij bloedsuikerschommelingen is het mogelijk dat de insuline niet goed werkt.
- Nuchtere meting van de bloedsuiker en de insuline: Bij verhoging kan dat wijzen op insulineresistentie. Bij deze test wordt de HOMA-Ir waarde berekend.
HbA1C: Door de hoeveelheid rode bloedcellen kan er gekeken worden hoe groot de suikerschade is. Rode bloedcellen worden iedere 120 dagen vernieuwd. Bij insulineresistentie, prediabetes en diabetes type 2 is het aantal rode bloedcellen vaak verhoogd. - Testen op triglyceriden: Bij een verhoogd niveau aan triglyceriden is er meer kans op insulineresistentie.
Welke behandeling (oplossing) is aan te raden?
Het aanpakken van de voeding heeft grote invloed op insulineresistentie;
- Om insulineresistentie te verminderen is een goed gewicht belangrijk. Het verminderen van overgewicht heeft dan ook veel effect op de gevoeligheid van de insulinereceptoren.
- Kies voor langzame koolhydraten, die bevatten veel vezels die de bloedsuikerstijging afremmen.
- Het vermijden van vetten is niet verstandig. Vetten zorgen voor een minder snelle stijging van de bloedsuikerspiegel. Zorg voor gezonde vetten in je dieet.
- Om het immuunsysteem zo min mogelijk te belasten is het belangrijk dat de voeding goed verteert. Daarom kan het handig zijn te testen op voedselovergevoeligheden.
- Alcoholische dranken zo veel mogelijk beperken. Deze zorgen namelijk ook voor bloedsuikerschommelingen en meer trek in ongezonde voeding.
Andere oplossingen die insulineresistentie kunnen verminderen;
- Stoppen met roken.
- Zorg voor voldoende slaap en een goed dag- en nachtritme.
- Chronische stress heeft veel invloed op insuline. Begeleiding door een stresscounselor om stress te verminderen is erg aan te raden.
- Krachttraining en interval cardiotraining is goed om de insulinereceptoren gevoeliger te maken.
BRON: Ralph Moorman
