Coeliakie (spreek uit als: seu-lia-kíe), is een auto-immuunziekte waarbij je darmen niet tegen gluten kunnen. Het wordt ook wel glutenintolerantie genoemd. Als je glutenintolerant bent (coeliakie) kan je lichaam minder goed tegen gluten. In Nederland heeft 1% van de mensen last van coeliakie.
Maar wat zijn gluten dan? Gluten zijn natuurlijke eiwitten die voorkomen in alle producten waar granen als tarwe, spelt, rogge, gerst of khorasan tarwe (kamut). Denk aan in brood, pasta, paneermeel en koekjes. Maar ook in producten als soepen, snoepjes, ijs en bier kunnen gluten verstopt zitten. Mensen met coeliakie ervaren daarom klachten wanneer zij producten eten die gemaakt zijn van deze granen.
Wat gebeurt er met je lichaam als je coeliakie hebt? Bij coeliakie ‘vergist’ het afweersysteem zich. Gluten worden ten onrechte gezien als een schadelijke stof voor je lichaam. Je lichaam gaat vervolgens afweerstoffen aanmaken, waardoor het de eigen darmcellen beschadigt. Eigenlijk valt je lichaam dus zichzelf aan en dit proces herhaalt zichzelf telkens wanneer je darmsysteem in aanraking komt met gluten. Erg vervelend dus!
Wat zijn de gevolgen van coeliakie?
Bij coeliakie is je dunne darm intolerant voor gluten. In je dunne darm zitten darmvlokken (dit zijn plooien in je dunne darm) die belangrijke voedingsstoffen uit je voedsel opnemen en via de wand van de dunne darm afgeven aan je bloed.
Wanneer je intolerant bent voor gluten en toch gluten eet, dan gaan de darmvlokken kapot. Na een langere periode zijn er geen darmvlokken meer over en wordt het oppervlakte van de dunne darm te glad en klein. Belangrijke voedingsstoffen kunnen dan niet meer worden opgenomen in het bloed.
Oorzaken van coeliakie?
De exacte oorzaken van coeliakie zijn helaas nog niet bekend. Maar factoren die het risico op glutenintolerantie verhogen zijn:
- Andere auto-imuunziekten als diabetes type 1 of schildklieraandoeningen
- Geslacht: bij vrouwen komt coeliakie 2 tot 3 keer meer voor dan bij mannen
- Aangeboren afwijkingen als het syndroom van Down, syndroom van Turner en het syndroom van Williams
- Erfelijkheid, bij 10% van de mensen komt het ook in de familie voor
Coeliakie kan dus erfelijk zijn?
Uit onderzoek blijkt dat erfelijkheid bij coeliakie een rol speelt. De gemiddelde kans op coeliakie in Nederland is 1%. Wanneer iemand van je ouders, broers, zussen of kinderen last heeft van glutenintolerantie dan heb je een verhoogd risico op coeliakie, namelijk 10%.
Daarom is het verstandig jezelf te laten onderzoeken door een maag-darm-leverarts wanneer jij of een direct familielid coeliakie klachten ervaart.
Van de mensen met coeliakie is 95% drager van het HLA DQ2-gen en de overige 5% van het HLA DQ8-gen. Door middel van een DNA-onderzoek van het bloed kun je laten testen of je drager bent van deze genen. Zijn zowel het HLA DQ2-gen als het HLA DQ8-gen niet aanwezig in je bloed? Dan is de kans dat je coeliakie hebt klein. Als deze genen wel aanwezig zijn is er verder onderzoek nodig.
